خبرگزاری «حوزه» - سمنان/  «آدینه‌های مهدوی»، یک پرونده خبری در خبرگزاری حوزه است که برای یادآوری عزیزترینی که در این دل مشغولی های زندگی شده است غریب ترین، طرح ریزی شده تا شاید با عنایت حضرت صاحب الزمان (عج) باعث چشاندن نمکی از طعم زندگی مهدوی به جامعه گردد.

سمیه سالم، معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران سمنان، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در سمنان، درباره وظیفه شیعیان در عصر غیبت و فلسفه غیبت سخن گفته است.

زندگی امام زمان (عج) چه ابعادی دارد؟

زندگی امام مهدی (عج) دارای ابعاد گوناگون است: فردی، اجتماعی، فرهنگی، معنوی، سیاسی و بین المللی، چون وجود ایشان متعلق به تمام کائنات زمین و آسمان است(خلیفة الله است) لذا همه ی عالم از فیض حضور ایشان بهره مند می‌شوند.

لکن از مهمترین ابعاد می توان به  فردی و اجتماعی اشاره نمود؛ در بعد فردی رسیدن به مقام عبدالهی است، زیرا غایت و هدف از خلقت رسیدن به مقام بندگی است: «مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» برای رسیدن به این بندگی، خداوند تبارک و تعالی تمام امکانات را در اختیار انسان قرار داده و می فرماید: «سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ» و حتی کسانی را شایسته بهره وری از نعمت‌های مادی و معنوی زمین معرفی می نماید که به مقام عبداللهی نائل گردیده باشند: «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ».

امام عصر (عج) نه تنها عبد صالح خداوند می باشند که به عنوان «اباصالح» یعنی پدر شایستگان و صالحان معرفی می شوند؛ رسیدن به جامعه ایده آل و الهی و بهره گیری کامل از نعمت های دنیوی در گرو رسیدن به این مقام است.

در بعد اجتماعی سیره و سبک زندگی امام زمان (عج) برقراری عدالت و برپایی قسط در بین مردم و جامعه می‌باشد و یا میتوان دو شاخصه عقیده محوری و تکلیف محوری اساس یک زنگی مهدوی را تشکیل می دهند. جامعه ای می تواند زمینه ساز ظهور باشد که از اعتقادات صحیح سیراب شده و افراد آن در پی انجام وظایف و تکالیف خود باشند، در هر سِمت و جایگاه اجتماعی که باشند. اساس این جایگاه ها، خانواده است که در صورت عمل به وظایف اساسی در این نهاد، جامعه ایده آل و آرمانی به وجود خواهد آمد و چنین جامعه ای توانایی یاری امام خود را خواهد داشت.

در واقع، دو شاخصه عقیده محوی و تکلیف محوری، زمینه برخورداری از دو ویژگی دیگر یعنی دین محوری و عزت محوری را در خانواده تقویت می نمایند.

انتظار فرج در لغت و اصطلاح به چه معناست؟

مسئله انتظار از نظر معنای لغوی یعنی چشم داشت نسبت به حقیقت؛ به عبارت دیگر مسئله و مطلبی داشته باشیم و تغییری در وضعیت موجود را مورد نظر قرار دهیم.

در شرع مقدس مسئله انتظار به معنای منتظر شدن برای وضعیت بهتر، خیلی مورد تأکید قرار گرفته است. انتظار فرج به معنای کلی آن یعنی هر انسان مؤمن و مسلمانی اگر در وضعیت سخت قرار گرفت آن را پایان راه تلقی نکند و با امید و توکل به حق و اقدامات مناسبی که خودش می تواند انجام دهد، وضعیت بهتری پیش رویش ساخته و به آن برسد. در فرهنگ قرآن این مسئله در یکجا به این صورت بیان شده که «إِنَّ مَعَ العُسرِ یُسرًا» هیچ وقت با دیدن سختی خود را نبازید؛ با سختی، آسانی است. یعنی فاصله بین این دو زیاد نیست و اگر بتوانید دشواری‏ ها را درست مدیریت کنید، از درون همان سختی، آسانی نیز به وجود خواهد آمد. این مسئله به معنای فرج کلی است که حتی در این راستا برخی از بزرگان تحقیقات میدانی انجام داده اند و کتابی گسترده به نام "الفرج بعد الشدة" نگاشته اند.

مسئله مهم تر در باب انتظار فرج، فرج انتظار امام عصر (عج) است و در قرآن مجید این مسئله تشریح شده است. خداوند در آیه ۵۵ سور نور می فرماید: « وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی‏ لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی‏ لا یُشْرِکُونَ بی‏ شَیْئا» خداوند وعده داده به کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند، حاکمیت زمین را به آنها دهد. به این وعده الهی در ذیل این آیه و آیات دیگر قرآن اشاره شده است که تحقق کامل آن در عصر ظهور آخرین امام معصوم و منجی بشریت است. این نویدی برای اهل ایمان و تقواست که با دیدن ظلم و فشارها روحیه و امید خود را از دست ندهند و امید به ظهور امام عصر (عج) و برپایی عدالت واقعی در گسترده زمین را داشته باشند، ریشه ظلم را از زمین بکنند و همه مردم در سایه عدل و عدالت این حکومت به آرامی زندگی نمایند.

ملاک تشخیص انتظار سازنده و انتظار مخرب چیست؟

یک ملاک کلی که بتوانیم آن را در نظر بگیریم این است که آن انتظاری که مسئولیت آور باشد، انتظار سازنده است یعنی من بدانم منتظر واقعی امام عصر (عج) چه کسی است، چه ویژگی ها و چه وظایفی دارد. اما انتظار مخرب برداشت نادرستی از انتظار است که در ذهن برخی جای گرفته و می گویند ما منتظر هستیم به گونه ای که «دستی از غیب برون آید و کاری بکند».

برخی از گروه دوم می گویند ما کاری به جامعه نداریم که در آن چه می گذرد، صبر می کنیم که تا وقت ظهور برسد و تحول ایجاد شود. یک عده گام پیشتر می گذارند و می گویند چون در برخی روایات داریم: « به یملا اللّه الأرض قسطا و عدلا بعد ما ملئت ظلما و جورا» پس از اینکه زمین پر از ظلم و جور شد، خداوند حجتش را می فرستد تا زمین را پر از عدل و داد کند، پس می گویند بکوشیم که در زمین ظلم و جور انجام دهیم تا امام عصر (عج) زودتر ظهور کند، غافل از اینکه همانطور که در آیه شریفه ذکر شد، یاران حضرت کسانی هستند که ایمان کامل دارند و افراد صالح همراه با عمل صالح هستند، پس منتظر واقعی بداند که باید خودش مؤمن باشد و عمل صالح نظیر امر به معروف و نهی منکر، جهاد، عدالت گستری و هرچیزی که خداوند در قرآن دستور داده است، انجام دهد.

هر منتظر واقعی باید در حد توان خود برای اصلاح خود و جامعه تلاش کند، اما چون تحقق عدالت کلی از دست تک تک ما بر نمی آید، ما باید تا ظهور حضرت حجت صبر نماییم تا ایشان و یارانش این وعده الهی را تحقق ببخشند و ریشه ظلم و ظالم را بخشکانند.

مهم ترین وظیفه منتظران در عصر ظهور چیست؟

معرفت و شناخت نسبت به امام زمان(عج) یکی از مهمترین وظائف منتظران است که روایت می‌فرماید: اگر کسی بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده  (من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیه) وسائل الشیعه ج۱۶ ص ۲۴۶

دیدگاه دین اسلام درباره ظهور منجی چیست؟

رسول خدا(ص) وعده ظهور منجی در تحقق حکومت اسلامی را دادند و اهل بیت(ع) هم  این سفارش رو فرمودند، لذا در روایتی از امام صادق(ع) آمده که اگر عصر ظهور منجی را درک کنم، تمام عمر در خدمتش خواهم بود (لو ادرکته لخدمته ایام حیاتی) بحارالأنوار ج ۵۱ص۱۴۸

راه های اتصال و نزدیکی به امام عصر (عج) چیست ؟

(الف) معرفت امام‌(عج)

هرچه شناخت انسان نسبت به امام بیشتر باشد، امکان ارتباط روحی با او، بیشتر است؛ زیرا وقتی بدانیم که امام حجت خدا بر زمین و آگاه به همه حالات است، همیشه خود را در محضر او حس می‌کنیم و همین سبب توجه قلبی بیشتر نسبت به آن بزرگوار است که منشا صلاح و اصلاح نفس انسان می‌شود.

(ب) توسل به آن حضرت

توسل یعنی برای رسیدن به هدف، از وسیله‌ای مناسب کمک بگیریم. در زندگی دنیا، مقصد ما خدا  و رضای اوست و برای رسیدن به این هدف، بهترین وسیله، انسان کامل است که نماینده خدا و حجت او و راهنمای بشر از سوی اوست و خداوند ما را به پیروی و هم‌راهی و توسل به امام دستور داده و فرموده: «وَ کُونُوا مَعَ الصّادقین » و طبق روایات فراوان مراد از صادقین، ائمه هدی(ع) و آخرین آنها وجود مقدس امام مهدی‌(عج) است که باید به آن حضرت متوسل شویم و از او برای پیمودن راه مستقیم الهی کمک بخواهیم و خود را تحت تربیت و تعلیم او قرار دهیم. و از امام رضا(ع) نقل شده که فرمودند: وقتی بلا و گرفتاری بر شما فرود آمد، به وسیله ما از خدا کمک بخواهید و این همان است که خداوند فرموده: «و برای خداست اسم های نیکو، خدا را به آن اسم ‌ها بخوانید.

(ج) دعا برای فرج آن بزرگوار:

امام مهدی‌(عج)  فرمودند: «أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُم‏» برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید؛ به راستی که فرج شما در آن است.

دعا بهانه بسیار خوبی برای ایجاد رابطه با امام زمان‌(عج) و تقویت آن است. چه زیباست که ظهور مهدی‌(عج)  نهایت آرزوی یک مومن منتظر باشد و در همه جا و همه وقت برای تعجیل فرج او دعا کند؛ به این وسیله رابطه روحی عمیقی بین او و امامش برقرار می‌شود و تاثیر فراوانی در جنبه رفتاری او می گذارد و او را برای فرج آن حضرت آماده می‌کند.

فلسفه غیبت امام زمان(عج) چیست؟

یکی از فلسفه‌های غیبت حضرت حجت(عج) امتحان و آزمایش انسان‌هاست که به واسطه انتظار و صبر بر پیشامدهای ناگوار، ارزش منتظران واقعی معلوم شده، غربال می‌شوند.

جابر گوید: به امام باقر(ع) عرض کردم، فرج شما چه هنگام خواهد بود؟ فرمود: «هیهات! هیهات!: لا یکون فرجنا حتّی تغربلوا ثمّ تغربلوا حتی یذهب الکیدر و یبقی الصفو»(بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۳)؛ «دور است، دور است؛ فرج ما پیش نخواهد آمد تا اینکه غربال شوید، باز غربال شوید.. . تا اینکه ناخالصی از بین برود و صافی باقی بماند»، با غیبت طولانی ولی‌عصر همه افراد به ناتوانی و ضعف خویش در اداره جامعه و گسترش عدالت پی می‌برند از این طریق حجت بر مردم تمام شده و توجه بشریت به‌سوی حکومت مهدوی جلب می‌شود؛ امام صادق(ع) در این زمینه می‌فرماید: «ما یکون هذا الامر حتّی لا یبقی صنف من النّاس الا و قد ولّوا علی الناس حتی لا یقول قائل: انّا لو ولّینا، لعدلنا؛ ثمّ یقوم القائم بالحقّ و العدل»(بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۴)؛ «ظهور تحقق نمی یابد تا اینکه گروهی نماند، مگر اینکه بر مردم حکومت کرده باشد تا کسی نگوید: اگر ما حکومت داشتیم؛ عدالت را (می‌گستراندیم)! آنگاه قائم به‌حق و عدل قیام می‌کند»، بنابراین فلسفه غیبت آماده ساختن جامعه بشری و تربیت مردم برای پذیرفتن حکومت امام زمان (عج) است.

سخن پایانی:

در پایان چند کتاب مفید درباره امام زمان (عج) را خدمتتون معرفی می کنم:

۱. دادگستر جهان

این کتاب نوشته آیت الله ابراهیم امینی است که به صورت مناظره و پرسش و پاسخ تنظیم شده و تقریباً بیشتر مسائل مربوط به امام زمان(عج) را شرح و تبیین کرده است.

۲. تا ظهور

این کتاب پژوهشی جامع درباره آموزه مهدویت، نوشته استاد نجم الدین طبسی است و خیلی از سوالات را پاسخ داده است.

۳. حکومت جهانی مهدی علیه السلام، نوشته آیت الله ناصر مکارم شیرازی

۴. منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر:

نوشته آیت الله صافی گلپایگانی، درباره امام دوازدهم و در ده فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام دوازدهم، و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است. این کتاب در سال ۱۳۸۰ ش، در سه جلد چاپ شده که مجموعاً ۱۴۰۰ صفحه است. منتخب الاثر، در اولین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته شد و در اولین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت.

۵. آیات قرآن درباره امام مهدی (عج) در دیدگاه اهل سنت و شیعه

این کتاب که نام کامل آن «بررسی تطبیقی تفسیر آیات مهدویت و شخصیت شناسی امام مهدی (عج) در دیدگاه فریقین» است به کوشش استاد (تمام) دانشگاه تهران، آقای دکتر نجارزادگان، نوشته شده است.

۶. امام مهدی، موجود موعود

این کتاب که مجموعه مباحث گفتاری و نوشتاری استاد آیت الله جوادی آملی درباره حضرت حجت (عج) است مباحث دقیقی درباره امام شناسی و مسائل مرتبط با امام زمان (عج) مطرح کرده است.

۷. نهج الولایه

این کتاب برای اهل تخصص در حکمت و عرفان، خیلی خوب است. بررسی مستند در شناخت امام زمان علیه السلام نوشته استاد علامه حسن زاده آملی (دامت برکاته)

انتهای پیام/